HÔM NAY CON GÁI VỀ ĐẾN NHÀ - CAO THOẠI CHÂU

Một câu chuyện có thật và bài thơ rất cảm động của nhà thơ Cao Thoại Châu.Mời các bạn đọc như là cách nhớ ngày 8 tháng 3

 

  Tháng 4-1975 xao xuyến hoang mang trước một trang sách mới lật qua. Hoang mang sớm được trả lời bằng lệnh tập trung vào trại cải tạo. Những người chủ mới không coi chúng tôi là tù hàng binh mà là những người cần được cải tạo, và như thế tôi có mặt ở một trại vốn là sân bay dã chiến của một sư đoàn Mỹ tại cửa ngõ phía tây Sài Gòn, lúc ấy đang là giáo chức biệt phái- giáo chức bị động viên sau một thời gian mặc áo lính được trả về nghề cũ.

      Một buổi sáng năm 1977 trong trại cải tạo, như thường lệ cùng anh bạn khiêng một bội rau muống cao như đống rơm nhỏ cắt ngoài bãi hoang lên cân ở phòng hậu cần. Đó là công việc thường nhật của tôi, một công việc cũng nhẹ nhàng, sau đó gánh 20 đôi nước tắm cho bầy heo cao điểm tới cả trăm con. Gánh nước từ ao sâu leo nhiều bậc thang lên được tới nơi cũng ná thở nhưng rồi cũng quen, thành một trò giải trí cho quên ngày tháng cũng khá hay. Ở đây người ta có bán rau cho dân bên ngoài vào mua một ít, vì vậy thường ngày vẫn gặp mấy cô giáo vốn cũng là chỗ quen biết nhưng giờ là khách hàng và theo quy định, hai bên không được trò chuyện với nhau nên chỉ chào nhau bằng mắt.

      Nhưng sáng hôm ấy, hai cô giáo một cô ở gần nhà, cô kia là đồng nghiệp tại trường trước lúc vào trại, trong lúc chờ cân rau họ nói gì với nhau có vẻ lấm lét rồi nhìn đi chỗ khác lạnh lùng như chỉ muốn mua vội rồi về. Dưới mắt nhiều người thời tranh tối tranh sáng đó, những người đi cải tạo đang có vấn đề về quyền công dân, cần được cách ly để xóa đi dấu vết một thời đã cũ. Và vì thế có nhiều người quen cũ khi thấy chúng tôi đi lao động bên ngoài đã giả bộ không thấy, có thể vì nhút nhát mà cũng không ít người đi vào cái hành lang đúng-sai, thắng-bại kia. Buổi giao thời mọi thứ chưa lắng đọng dễ có những con người mất cái tôi như thế. Cũng không buồn lắm, vì tự coi đó là một cái giá phải trả thật sòng phẳng không mang nợ ai. Tuy là nghĩ thế nhưng trong lòng suốt cả buổi cứ băn khoăn một điều chi đó về khuôn mặt xa lạ của hai cô giáo lúc sáng.

     Suốt buổi trưa lòng bồn chồn một cảm giác bất an, và cho đến cuối chiều người cán bộ mời lên văn phòng. Thường thì những chuyện “mời” như thế này là triệu bất tường có liên quan đến lý lịch còn điều gì đó không khai ra, đến mức độ bị đánh giá, có thể sẽ chuyển đi một trại khác. Đã có người ghi trong tờ khai là SQTB (sĩ quan trừ bị ) bị đọc thành…sĩ quan tình báo và anh bạn được chuyển đến trại dành cho hệ này tất nhiên ở rất xa và ngày về cũng xa hơn mà không hiểu vì sao! Nghĩ thế nhưng cũng chẳng còn cách nào khác hơn là bình tĩnh lên văn phòng và phó thác cho chuyện gì sẽ đến. Và chuyện bồn chồn, bất an, thắc thỏm đã có câu trả lời. Người cán bộ quản giáo ngập ngừng nói, ở nhà có một đứa con mới chết, trại cấp 5 ngày phép về lo chuyện nhà. Một cái thở dài nẫu ruột, không biết là cho số mệnh, cho thân phận hay là cho một cái gì khác. Có điều là, trong bốn đứa con, đứa đầu mới 7 tuổi, bất thình lình linh cảm báo cho biết đứa bất hạnh là Cao Thoại Chi lúc ấy 3 tuổi.

       Tới nhà trong ánh điện vàng vọt, mở tấm vải ra thì đúng là con bé ấy đang nằm trên bàn viết của bố! Đó là đứa bé nhu mì, dịu dàng, khuôn mặt đầy đặn phảng phất buồn dù rất khỏe mạnh hơn các anh chị của nó. Cũng là đứa duy nhất được đặt tên Cao Thoại như thể bất ngờ gửi gắm một phần đời bố vào đời đó, cái phần gửi gắm đó không ngờ lại là hạt gieo ra mà không mọc nổi thành cây... Nhìn đứa con nằm đó, không còn khóc nổi nhưng đầy nghẹn tắc, cảm như một phần đời của mình đã tắt lịm. Đó là lúc tôi gặp  chuyện thật xui xẻo. Bốn đứa con cùng bị sốt xuất huyết một lúc, vào nhà thương tỉnh họ chuyển lên Sài Gòn, cùng đi nhưng có một đứa quay lại nhà ngay khi tới bệnh viện.

      Cuối 5 ngày phép, vào trại sớm. Người cán bộ tỏ ý thông cảm, ông ta cười nhẹ nói “Anh vào sớm thế, mới 3 giờ mà. Thú thật tôi cứ sờ sợ”, đáp “Cám ơn anh, tôi không phải người ưa trốn chạy vì thực lòng tôi không thấy mình có tội”. Thật bất ngờ, người cán bộ xởi lởi nói “Tôi hiểu, nhưng anh đừng nói ra như thế”. Những năm sau, thân với nhau khi người tù năm trước thành thầy dạy con ông ta. Người cán bộ về nghỉ hưu sớm, gia đình anh ta sống trong căn nhà khá xòang xĩnh với nghề nấu rượu nuôi heo không có gì khá nổi. Sẵn rượu lại sẵn tâm trạng thế là những năm sau này anh suy sụp hẳn, mỗi lần gặp nhau thấy anh tránh né nhắc chuyện quá khứ, theo anh thì với tôi là nghề nghiệp hiện tại còn với anh là những năm tháng mòn dần mòn dần trong một cơ thể không còn đủ sức chống chọi. Một lần ngồi bên bếp nấu rượu rực hồng, người cựu cán bộ quản giáo nhớ lại chuyện của tôi ngày ấy, anh nói sở dĩ trại biết mà cho tôi về phép là do có đơn của hai cô giáo vẫn thường vào mua rau. Thì ra thế, hai đôi mắt lạnh lùng thuở ấy đã được giải mã, chỉ tiếc một đôi đã không còn nữa.

       Hôm nay, con về ở cạnh ông bà nội với một chút tro bụi thiêng liêng gói ghém một phận người chưa thành ra một kiếp. Hết một quãng thời gian dài đằng đẵng con mới về nhà! Về và yên ổn, ấm áp trong lòng của người cha cả đời không nhiều những niềm vui, hết buồn nọ chồng lên phiền muộn kia! Một cái lọ nhỏ xíu, vài nắm đất cùng xương thịt không còn nhận ra sự khác biệt, nhưng không sao vì dù thế nào thì đất ấy trong bao nhiêu năm đã ấp ủ con gái, nó cũng là xương thịt của con vậy.
    Bàn máy - nơi hàng ngày bố ngồi để chu du trong cõi phù sinh - và bàn thờ - chỗ con ở -  cách nhau chỉ một sải tay, một cái ngước nhìn lên của bố mong sao gặp được cái cúi nhìn xuống của con gái. Mọi cái chết nào rồi cũng phai theo thời gian, trừ cái chết của những đứa trẻ chưa được hạnh phúc là ý thức được kiếp làm người! Cũng về đây và chẳng bao giờ phai là nỗi đau bất lực va chút lòng kiêu hãnh bị tổn thương nặng của một người cha không bảo vệ được mạng sống con mình!

          ĐÓN CON VỀ

Con đã hiểu lòng ta không sức mạnh
Chỉ là mây có ở trên trời
Chút gió lang thang ngoài đồng nội
Cánh buồm không có lối ra khơi

Chiếc lá lạc trong mùa thu rực rỡ
Là cánh chim ê mỏi giữa hoàng hôn
Dăm tiếng lỡ rơi trong khuya khoắt
Khi vui nhọn sắc những khi buồn

Con đã biết đường về xa thăm thẳm
Nắng nào không tắt buổi chiều tan
Một đời đan xen tan và họp
Mộ là hồn người hoa nở những bông hoang!

Hôm nay lòng ta không đóng cửa
Đón con về như đón một bài thơ
Tự đâu đó chim bay về chim hót
Ý nổi chìm trong góc khuất tâm tư

Lòng đã nhủ phải vui ngày hội ngộ
Phải mềm lòng nhận một bông hoa
Mà bất giác cay sè trên mắt
Nỗi đau chờ sẵn tự bao giờ

Đây là trái tim bao lần đỏ lửa
Cuộc nhân sinh mang nặng trên vai
Những nghịch lý và hơn thế nữa
Trao cho con thân phận làm người

Con gái về, lòng không quạnh quẽ
Đèn không đổ bóng cõi trời xa
Ta cũng trả gió mưa một thời mưa gió
Vào thơ ta, con gái bước vào nhà!
1-4-2009