DỌC ĐƯỜNG - VÕ CHÂN CỬU

  BÀI 2                                       

Hương hoa cỏ lạ

Mọi vật gần xa thường được gọi tên dựa trên dáng hình hoặc thanh âm phát ra. Nhưng cọng rau càng cua-rất quen thuộc, cả ở với tên khác là rau nút áo-lại không theo quy luật ấy. Nhiều bài thơ có khi cũng vậy !

Ngắt xong đĩa càng cua mọc từ các chậu kiểng chuẩn bị bữa, tôi tranh thủ mở tập thơ Tân Hiệp 7 vừa mới nhận. “Câu lạc bộ sáng tác” này ở một xã nghèo thuộc vùng sâu huyện Long Thành tỉnh Đồng Nai. Cứ mỗi cuối năm , CLB lại ra mắt một tuyển tập thơ của nhiều tác giả. Đều đặn đã 7 năm trôi qua. Lần này, sách dày đến 180 trang, in đẹp, được “bảo chứng” bằng giấy phép  NXB Hội Nhà Văn (những năm trước, sách từng mang nhãn NXB Văn Nghệ Thành phố hoặc Thanh Niên). Mở đại giữa sách, bất ngờ gặp một tác giả nữ. Cô giáo đang dạy học ở quê hương Bình Dương, tên Nguyễn Thị Thanh Thủy, bút danh Thạch Thảo. Những câu thơ lục bát được ngắt dòng rất chuẩn:

                   Hát Ca Bềnh Bồng

                   Thu ngã vàng

lá thôi xanh

bềnh bồng sóng cuộn mắc cành

chao nghiêng

lững đững trôi cuối bãi biền

hắt thời gian

xuống chung chiêng ngõ đời

Rêu hốc đá

phận lơi bơi

chút bèo bọt biết ngậm

lời thở than

vỗ nhịp đàn hát khúc trăng

hòa ca cùng gió

địu đàng bến sông

Diệu kỳ con cá lòng tong

dang tay nối

sợi rêu rong lá vàng

thực hư mộng ảo bàng hoàng

bến tình hò hẹn xênh xang

đợi mùa

Mặc ngày nắng

mặc đêm mưa

yêu thương cho bỏ mấy mùa

lạc nhau.

Toàn quyển có thêm 3 người làm thơ nữa cùng đang sống ở Bình Dương: Trần Ngọc Hoàng, Từ Linh Nguyên, Đỗ Mỹ Loan (bút danh Hoàng Thị Lãng Mây). 102 tác giả của Tân Hiệp 7, có nhiều người ở tận Hà Nội, Hải Phòng, Thanh Hóa, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Vũng Tàu, Cần Thơ…Ở lời nói đầu, CLB Sáng tác Tân Hiệp cũng nêu rằng: “ Bảy năm, thời gian cũng vừa đủ để CLB sáng tác trưởng thành, lan tỏa và được bạn bè khắp cả nước cộng tác và tiếp sức”…

Nhiều nhà thơ  có tên tuổi khắp nơi cũng tự nguyện góp mặt trong tập Thi tuyển của cái xã heo hút vốn là một “vùng kinh tế mới” cho các gia đinh “di dân tự do”. Như Nguyễn Liên Châu, Cao Thoại Châu, Hồ Ngạc Ngữ, Từ Hoài Tấn, Nguyễn Miên Thảo, Viêm Tịnh, Trần Dzạ Lữ, Nguyễn Như Mây, Nguyễn Đăng Trình…Người đứng đầu CLB sáng tác, ông Lương Túy Vân là lưu dân đến đất này từ những năm 1990. Ông có  4 tập thơ riêng đã xuất bản, nhiều bài thơ được phổ nhạc, phổ biến trên đĩa và VTV. Trong một bài viết đâu đó, ông từng tâm sự muốn xây dựng miền rừng-suối Tân Hiệp thành một chốn đi về cho những người yêu thơ cả nước. Từ quốc lộ 51 ở đoạn gần địa giới Bà Rịa Vũng Tàu vào đây khoảng 5 Km đường đất đỏ. Ước nguyện ấy nay dần đạt được qua các thi tuyển xuất bản hàng năm. Chính quyền sở tại cũng mê văn nghệ, đã ra quyết định công nhận CLB.

“Tân Hiệp 7” in cả 3 bài thơ của một người đang sống ở Mỹ tên Lê Trung. Ông diễn tả rất thực trong bài thơ “Trở lại cố hương”:

          …..

          Ở nơi xứ lạ lầu cao

          Ngày ngày thui thủi ra vào mình tôi……

 Nhà thơ Võ Chân Cửu và Vương Từ

Hiện nay, lướt qua nhiều trang mạng có chuyên đề văn chương, người ta dễ dàng đọc thấy những lời báng bổ, chế giễu hiện trạng “lạm phát thơ” hiện tại. Hình như qua mỗi ngày, cả nước đều có các tập thơ mới được xuất bản theo nhiều hình thức. Một vài vị tự nhận là các “nhà phê bình”, có lẽ do sự cay cú về việc trao giải thưởng hàng năm, nên đã dùng các ngôn từ quá đà để miệt thị, hoặc “đánh giá” nhiều tác phẩm chỉ thuộc hàng “thơ mậu dịch”. Có “CLB sáng tác” mang tên gọi bao hàm cả nước cho ra đời  những hợp tuyển “dương đại” để thu tiền người ngây thơ muốn “lưu danh thiên cổ”. Nhưng đọc sách của CLB sáng tác Tân Hiệp, tôi chỉ thấy quy định: mỗi tác giả có bài sẽ được tặng 1 cuốn sách, muốn có thêm thì trả 60.000 đồng/cuốn. Rõ ràng đây là một cuộc chơi khá lành mạnh. Nhiều người trong các CLB nói ra việc sáng tác, gặp gỡ trao đổi ngâm nga giúp họ xu hướng tìm về những nét đẹp sau những giờ túi bụi làm ăn. Còn khi đọc, ai thấy vần thơ đó hay hoặc dở cũng không sao. Có lẽ nên dùng câu nói “đẹp xâu tùy người đối diện” để nói về việc thưởng ngoạn thơ ca. Người xưa nói “thi trung hữu nữ” , quả là rất thấu tình đạt lý.

Tập Thơ Lương Túy Vân cũng do NXV Hội Nhà Văn cấp phép, mới phát hành. Sách dày 300 trang, bao gồm 3 tập thơ đã xuất bản trước đó và những bài thơ mới. Phần phụ lục “Lương Túy Vân và bằng hữu”, một người bạn là nhà thơ Vương Từ  cách nay gần 20 năm đã ghi nhận về tác giả và tập thơ đầu tay mang tên Tư Dung :

Quê bương đã trầm lắng trong Lương Túy Vân :

Qua cái chết lâm sàng

Lương Túy Vân thao thức 10 năm

Rồi dành phần đời còn lại để làm thơ

Lương Túy Vân là đứa con

Của đảo Vĩnh Lộc

Sống gần cửa biển Tư Hiền

Bao quanh có ba ngôi chùa lớn

Vào hàng quốc tự

Là một trong những thắng cảnh

Của đất Thần Kinh

Nhiều cao tăng danh sư vua chúa

Của ba dân tộc Việt Chiêm Hoa

Đã tô điểm đất này

Bằng những chùa tháp Pháp Bảo

Và những áng văn thơ ngâm vịnh

Từ đây đến tận Đồ Bàn, tỏa về Yên Tử

Như mãi còn ẩn hiện Tư Dung quốc sắc

Huyền Trân với khối u tình bòa nhập

Vào non nước cỏ cây

Cửa biển Tư Hiền đã nhiều lần khép mở

Đổi dòng chỉ trong một đêm giông bão

Truyền thuyết còn kể rằng

Trong những đêm mưa gió

Những tảng đá ngầm dưới gành đá Túy Hoa

Nổi lên trôi dập duềnh về mọi hướng

Cũng như thuyền chở Pháp khí từ Quảng Đông

Đến kinh đô lại mắc cạn ở đầm Hà Trung

Kho châu báu vua Chiêm chôn giấu trên núi Linh Thái

Lương Túy Vân đã sống

Nhiều năm ở Campuchia

Vùng biên giới Tây nguyên

Và các tỉnh Miền Nam

Cũng như lang thang giữa Sài Gòn khuya khoắt

Có khi phải dựa dẫm bờ tường, cột điện

Lấy sức

Rồi từng bước tìm về

Quê hương đã trầm lắng

Trong Lương Túy Vân

Thanh ký ức, thể pháp, găm hồn

Rồi phảm ánh

Lên những bài thơ

Mộc mạc chân tình

Văn minh dẫu tiến bộ thần kỳ

Đến đâu chăng nữa

Vẫn không thể thiếu được thi ca

Nguồn cảm hứng u uẩn huyền linh

Làm mới lại mỗi đời người

Làm sáng lại gương xưa tận thâm cung

Tận  nơi cắt rốn chôn rau

Những danh lam thắng tích miền biển

Tư Dung đã đổ nát điêu tàn

Đọc tập thơ Tư Dung của Lương Túy Vân

Càng thêm nhớ thêm thương

Cái sầu thiên cổ nhòa trong sương khói

Tiếng chuông xưa tan loãng

Theo ngàn sóng  biếc trời xa

                                                                 (1994)

Bài viết vừa là văn xuôi, vừa là thơ của Vương Từ mang hương hoa cỏ lạ, như đĩa rau càng cua tinh sạch, tôi xin tạm khép lại phút dừng chân dọc đường.

                                                                                  Võ Chân Cửu