MẶT TIỀN NGHỆ THUẬT - VÕ CHÂN CỮU

Kỳ 16

                                      Những Vương Miện Gió

Nhà thơ Đỗ Nghê năm xưa viết văn ký tên thật là (Bác sĩ) Đỗ Hồng Ngọc. Sách của ông thuộc loại bán chạy nhất hiện nay. Trong một tạp bút, ông rất…ưu tư khi các cô gái Sài Gòn hôm nay ra đường đều mang khẩu trang lớn che kín hết khuôn mặt; nhưng ngay sau đó ông lại rất vui khi thấy là các cô đều khoe các…cặp đùi khá đẹp.

Nhà văn Đào Hiếu trong một tùy bút đã tôn vinh đó là…cái “vòng thứ 4” của phái đẹp ! Tại các thành phố xứ lạnh như Đà Lạt, Bảo Lộc hôm nay, nhiều  cô gái cũng thích diện thời trang là quần short, váy, đầm ngắn. Được ngắm nhìn những nét đẹp…hiện sinh, nhưng nhiều khi tôi lại vu vơ khi không bắt được những nét đẹp buồn có thể biểu hiện ra.

Nhờ nghệ thuật trang điểm, và nhất là do nhu cầu giao tiếp ở xã hội hiện tại, nét buồn của nhiều người nữ thường được giấu kín. Nhưng ở những người nữ làm thơ, nó vẫn thường xuất hiện. Có khi là những nỗi buồn rất… bâng quơ.

·        Lý Thụy Ý

Ta Và Hắn

chưa bao giờ ta chỉ là người tình

còn là Bạn và là Em đúng lúc

dù bướng bỉnh cũng giả vờ khuất phục

có thông minh cũng ra vẻ dại khờ

hắn yêu đàn-ta vội học ngâm thơ

hắn thích vẽ-ta thôi mê diễn kịch

ta hôn hắn-hôn nồng nàn tinh ngịch

khi bất thần siết hắn giữa vòng tay

kất ngây thơ nhờ hắn vẽ lông mày

nũng nịu gọi sau làn chăn mỏng

cho hắn biết mùa đông da ta ấm

nhưng mùa hè da mát rượi hơi sương

trang nghiêm như Thánh nữ lúc lên giường

rồi khao khát, điên cuồng trong hối hả

cảm ơn hắn đưa ta vào sa ngã…

                (Trích Tuyển tập “Thơ tình Miền Nam”-Trần Hoài Thư và Nguyễn  Thanh Châu sưu tập, Thư Ấn Quán 2008).

N Hụt Hẫng

ỗi

Bài thơ trên ra đời cách nay đã hơn 40 năm. Lý Thụy Ý đã là nhà thơ nữ tiên phong, không ngần ngại diễn tả những cảm xúc của thân xác trong yêu đương. Nỗi buồn của người nữ lúc đó chỉ thoáng qua do một ám ảnh…tôn giáo (tình dục chi phối làm sa ngã !). Nhưng ở thời đại hôm nay, trong xã hội mà mọi biểu hiện đều lập lờ; hạnh phúc từ thân xác không dám công khai, nhưng cũng không thể che dấu được. Nhà thơ Trần Quang Ngân ở đất Bảo Lộc đã diễn tả mối quan hệ chồng vợ bằng một bài thơ truyền miệng. Và theo anh, nó có thể sánh vai ngang ngửa với bài thơ “Con Cóc” mà một nhà phê bình văn học ở nước ngoài cho là rất hay và đầy tính “hiện đại”.

                  

                   Đi thì nhớ

                   Ở thì chán

                   Ăn thì ngán

                   Mà không ăn

                                     thì…ghiền !

Trong tình cảnh đó, ở một người phụ nữ, dù là đã có chồng hay đang sống độc  thân, có những nỗi buồn ra sao ?

Một nhà thơ nữ từ thành phố biển Vũng Tàu diễn tả nỗi lòng của mình :

·        Vũ Thanh Hoa

Du Du Mị Mị

bước qua cánh cửa nhà mình

chân mình vướng vít, bóng mình luênh loang

ai gầy nghiêng ngả đa đoan

hạ chưa ngập nắng, nhập nhàng mưa thu

đường xa phố thị tù mù

ngoòằn ngoèo xanh đỏ, mập mù thị phi

lập lòe dị bản từ bi

âm dương giao chỉ chi chi chành chành

mờ mờ thủy mặc mong manh

nhà ai khép cửa, tròng trành đơn thân

thẩn thơ quên nhớ tần ngần

thấp tha thấp thỏm một lần thịt da

thoăn thoắt gần

thăm thẳm xa

thà là tĩnh vật nhẩn nha đánh vần

du du mị mị

cõi trần

ủ a

ủ ấp

phù vân

cõi tình

bước qua cánh cửa nhà mình

                                                   (4-4-2011)

Khá nhiều nhận định (đa phần mang tính hồ đồ) cho rằng ở phái yếu, điều lớn lao nhất trong đời với họ, đó là tình yêu. Nó là một nhu cầu phải cần được đáp ứng. Nên nỗi buồn lớn nhất đối với “một nửa dân số” trên thế giới này chính là sự cô đơn. Có thật vậy chăng ?

(Ở đây tôi xin phép được nói thêm: sau bài tản mạn “Mặt Tiền Nghệ Thuật” kỳ 4, chính Vũ Thanh Hoa trên trang Web riêng của chị, sau khi cảm ơn, đã chế giễu tôi là “thấy thơ tình nên tưởng tác giả còn …trẻ”. Chị tự  nhận đã ngoài 40 mùa xuân (sinh năm 1969).

Ngựa núi hí vang

Một nhà thơ nữ khác có tuổi đang còn trẻ là Trần Hoàng Vũ Nguyên, đang sống ở Đà Lạt. Cô cũng làm thơ rất nhiều về nỗi cô đơn. Nhưng chị hy vọng: “và thơ-Người bạn có quyền năng sẽ chia nỗi niềm đẫm mình trong những cơn mưa, những trận gió vỡ òa giông bão-tôi”.

Sau tập thơ đầu tay “Ngựa Núi” in 2009, năm 2011 chị cho in tập thơ Hồi Chuông Khát đến 2000 bản, một số lượng có thể xem là kỷ lục. Cả 2 đều mang nhãn NXB Hội Nhà văn. Ở “Ngựa Núi”,  nỗi cô đơn được diễn tả có chút gì đó còn e ấp:

·        Trần Hoàng Vũ Nguyên

Lang-Bian

Nhà thơ Trần Hoàng Vũ Nguyên

Em miền cao nguyên hoang dại

Sóng soài khát đợi khách mơ

Em, xanh một đời bì ẩn

Phơi trần tinh thể nguyên sơ

Hỡi ai một lần leo núi

Mới hay quyến rũ rừng mơ

Em vẫn nồng nàn chờ đợi

Sao ai quá đỗi ơ hờ

Lần thôi! Xin người dạo thử

Nghiêng nằm xỏa tóc rừng hoang

Lần thôi! Trèo lên sẽ hiểu

Dẫu cho nhói gót thế gian

Em…

        Người sơn nữ

                               Bian

Lúc này, niềm khao khát tình yêu trong thơ Trần Hoàng Vũ Nguyên còn khá kín đáo. Cô mới tự ví mình như miền cao nguyên đang “phơi trần tinh thể nguyên sơ” để “Xin người dạo thử”. Ẩn dụ trong ngôn từ đầy hình tượng như Hồ Xuân Hương, nhưng rất nhẹ nhàng và kín đáo. Nhưng đến tập thơ  thứ 2 - Hồi Chuông Khát - nhà thơ nữ này đã tỏ ra cuồng nhiệt, “đầy bạo lực”, như trong mấy câu mà cô trích in chữ lớn nơi bìa 4 để nói lên sự mãnh liệt của tình yêu:

                  

Rả rích mưa dìu dặt đêm đại ngàn

                   Hú vang vọng giữa bao la

                   Con thú hoang sục sạo ký ức gọi bạn tình khản giọng

Dùng thơ để nói lên điều rất thật, như con thú hoang khản giọng gọi bạn tình ! Cách ví von ấy thật đáng khâm phục. Nó không tục tĩu như một số nhà thơ nữ “đương đại” theo phong cách “hậu hiện đại” nhưng lại làm người đọc cảm thông niềm khao khao tự nhiên, cháy bỏng của con người. Nhưng có thật là thơ Trần Hoàng Vũ Nguyên đã bắt nguồn từ  đam mê dục tính không ? Tôi quả quyết không phải như vậy. Bởi lẽ ngay  từ bài thơ mở đầu trong “Hồi Chuông Khát”, có vẻ như nhà thơ muốn mượn cách diễn tả nhục dục để nói lên khát vọng xa hơn. Đó là:

                   Xuân

                   Thú hoang dừng lại lắng nghe

                   Mùa xuân cập bến én về cặp nhau

                   Nghiêng vai lùa giấc mơ nhàu

Sợi tình se chỉ bắc cầu nhớ ai

Nghênh ngang trên phố đào phai

Nắng trôi chạm phải heo may cuối trời

Thảo nguyên ngực núi rong chơi

Vòng tay bối rối ủ lời - khát nhau

Cháy bùng hai nửa – đỏ au

Xuân tôi – thắp - ngọn : Mơ sau- sáng trời

Ước mơ lớn ấy của các nữ thi sĩ là gì ? Thơ của người nữ thi sĩ gốc Miền Bắc nhưng sinh ra ở vùng đồng châu thổ sông Cửu Long rồi lớn lên ở cao nguyên này, nhiều câu mang hình ảnh của hoa dã quỳ, rồi son môi, giọt cà phê và sô-cô-la…Cuối cùng vẫn là nỗi cô đơn. Cô không lớn tiếng nói lên triết lý cô đơn hay số phận con người. Chỉ những tiếng kêu ka, có khi là rên rỉ. Nhưng mà nó thực, với chân trời mỗi người, với bản năng chính mình.

Cô nói rất thực trong bài “24 h tình nhân”:

                   ………………….

                   Ước

                   Quyền năng thượng đế dẫu chỉ một ngày

                   Những nẻo đường toan ính của anh

                   Sẽ được san bằng trải thảm hoa hồng

                         Hãy yêu em bằng một vòng tay của gió

                         Bằng đôi môi của lửa

                     …………………

Tôi từng có câu thơ rằng:

                   Ta chỉ giữ ngọn gió

                   Trên bờ môi em

                   ……….

                                                      (Bài Tháng Tư, thi tập Ngọn Gió-2011)

Nên rất thành thực khi cho rằng các nhà thơ nữ hôm nay, mỗi người đang vinh quang đeo một vương miện gió. Hạnh phúc và tình yêu đôi lúc là hư ảo, nhưng câu thơ có thể làm mát rượi tâm hồn, như một ngọn gió lành.

                                                                                                  (Còn nữa)