HẠ NHIÊN THẢO, NỀN NÃ MỘT DÒNG THƠ - NGUYÊN QUÂN

Trong khoảng lặng tuyệt đích của đêm, khi tất cả mọi thanh âm xô bồ của ngày đã lui vào trong những góc khuất hun hút, đó là lúc tôi rón rén lật mở từng trang của tập Lạc Mất Mùa Xưa của Nhà thơ nữ Hạ Nhiên Thảo, một thi phẩm vừa được Tủ sách Văn Tuyển in ấn và cho ra mắt trong những ngày cuối thu ở Huế.
Tôi lặng lẽ, rón rén vì sợ những tạp âm xô bồ của ngày đặt định ám tưởng thiên lệch, thiếu khách quan lên thái độ đối đãi của mình với THƠ, nhất là thơ của một người vừa rón rén bước chân vào một cuộc chơi đầy khắc nghiệt của ngôn ngữ, của định kiến…
Tôi lặng lẽ để khách quan cảm nhận được tận cùng những gì tác giả đã gởi gắm vào thi phẩm đầu tay của mình. Và chính trong khoảng lặng tuyệt đối, tách rời mọi định kiến ấy, những vần thơ trữ tình, mặn mà đầy nữ tính của Hạ Nhiên Thảo mới trở mình bước từng bước thật nhẹ, thật sâu vào tâm cảm người đọc.
Và sự cảm nhận đầu tiên trên từng trang giấy còn thơm mùi mực là tác giả đã tỉ mỉ trau chuốtnhững vần thơ của mình bằng sự nền nã dịu mềm vốn có của một người con gái Huế. Người ta vẫn thường quan niệm về “tính thơ” với quy chuẩn Thơ là Người và Người chính là Thơ. Tuy quan niệm này chỉ mang tính trừu tượng, nhưng hình như cũng gần đúng với Lạc Mất Mùa Xưa và với tác giả của nó.
Trong hình thái một người phụ nữ Huế với đầy đủ nền nếp của vùng đất nổi tiếng về những lề luật giáo dục nghiêm khắc trong truyền thống phong kiến, Hạ Nhiên Thảo cũng như bao phụ nữ Huế khác luôn phải sống trong một thứ khuôn khổ “tứ đức” nên cung cách đối đãi với cuộc đời cũng khép kín trong bốn bức tường thành phong rêu cổ kính.
Vì vậy, dĩ nhiên cõi thơ của chị cũng nghiêng hẳn về phía bên trong. Hầu như những vần thơ của Hạ Nhiên Thảo là sự trầm tư chiêm nghiệm về lẽ nhân sinh hay chỉ để đối thoại với nội tâm, với hoài niệm pha quyện một chút lãng mạn u tình, nhưng dù với tâm trạng nào đi nữa thì thơ của chị cũng luôn chừng mực nền nã từ cấu trúc cho đến ngôn ngữ, ý tứ:
Mời em nhấp chén rượu nồng
Gọi trăm nỗi nhớ cho lòng phôi phai
Mời em hát khúc tháng hai
Cho ngày rực rỡ ban mai thêm hồng
(Mời Em)
Và đẹp, cái đẹp mơn man một nỗi buồn nao nao, trong Dấu Chân Mưa:
Chiều nay mưa rơi… mưa lại rơi
Dấu chân em cũng lạc mất rồi
Cát tường nở trong chiều tím đẫm
Hoàng hôn buồn vẽ lối em qua…

Khác với đa số những người phụ nữ làm thơ hôm nay, Thơ Hạ Nhiên Thảo không mang tính thiên lệch quá sâu về lý tính, về kĩ thuật hay thân phận nổi loạn. Suốt chín mươi ba bài trong tập thơ LẠC MẤT MÙA XƯA là một chuỗi hạt thủy tinh trong veo kết nối từ nội tâm của chị ra phía bên ngoài cuộc sống, nó trong veo, dung dị nhưng hoàn toàn không đơn điệu, người đọc nhiều lúc cũng bị vấp chân bới những suy nghiệm thẳm sâu đến lạ lùng:
Ta về núi vớt khói sương
Đem về phố đứng bên đường bán rong
Chút tình mây nước hư không
Men theo lối gió bên song tìm về…
(Đóa Trăng Mơ)

Hay bị chững lại vì thủ thuật sử dụng điệp ngữ để làm điểm nhấn truyền dẫn tâm tư:
…Bụi trời sao cứ theo mây trắng
Trắng mãi khung trời em trắng anh….
(Lặng Lẽ Em)

Cũng không ít lần nhà thơ Hạ Nhiên Thảo, một người đẹp xứ Huế làm thơ, mà như trong lời bạt, nhà thơ Cao Thoại Châu đã nhận định “…với tôi, thơ Hạ Nhiên Thảo tràn đầy nữ tính, thứ nữ tính chân thật, hồn nhiên chứ không cố làm ra duyên con gái ở trong thơ…” là vậy nhưng… Vẫn không ít lần chị thả lỏng cương cho ngôn ngữ, ý tứ mặc tình quẫy động tự do chạy nhảy trên trang thơ, bứt phá mọi câu thúc, đào thoát khỏi khuôn hình mặc định để trở thành những dòng thơ khắc khoải trong lòng người đọc:
Đêm trở về
Dòng sông lấp lánh
Lạc vào những vần mây trắng thiên di
Nghe âm vọng hồng hoang một thuở
Giấc mơ hạ thảo theo tiếng chuông ngân
Bay qua miền cổ tích
Nhặt ký ức…
Hơi thở lấp đầy trăng
(Giấc Mơ Hạ Thảo)

Hay trong Theo Gió Phương Xa:
…Em
Hoang tưởng một buổi hoàng hôn thật tím
Như cơn gió phương Nam trôi lang thang
Như bàn tay anh ngoan mềm mượt
Tháng mười không heo may, không lời hò hẹn
Trời chợt mưa miên man ảnh hưởng từ siêu bão
Giọt nắng muộn trên mái ngói rêu xanh
Và đêm thành phố anh
Mảnh trăng chao nghiêng yếu ớt…

Tôi đọc, tôi đi vào không gian thơ của Hạ Nhiên Thảo bằng tâm thế đồng điệu, bằng sự trân trọng một tâm hồn ngập đầy chất thơ của tác giả. Qua tập Lạc Mất Mùa Xưa, tôi không quá chủ quan khi nghĩ rằng Hạ Nhiên Thảo làm thơ chỉ để giải tỏa những trắc ẩn, những xao xuyến, những chiêm nghiệm rất thật riêng mình; chị hoàn toàn không mang tâm tưởng trở thành một cái gì ghê gớm lắm trong cuộc sống thực, không mang ảo tưởng để lại gì cho mai sau như nhiều người vẫn ngộ nhận.
Và cũng có lẽ chính những nhịp rung chân thực từ trái tim ấy, mà thơ chị dễ tìm thấy tần sóng giao thoa với tâm hồn những người yêu thơ.

Thành Nội, đêm 01/10/2014
NGUYÊN QUÂN