DỌC ĐƯỜNG - VÕ CHÂN CỬU

Họa sĩ Đinh Cường và nhà thơ Võ Chân Cửu

BÀI 7

                                 Hoài Niệm của Đinh Cường

Sự đam mê cái đẹp khiến nhiều nhà thơ cảm thấy diễn đạt bằng nhịp điệu ngôn ngữ không đủ. Họ bước sang dùng màu sắc, âm thanh… Nhiều nghệ sĩ đa tài, ở lĩnh vực nào cũng thành công, nhưng công chúng vẫn định danh họ ở bộ môn sáng tác gây ấn tượng nhất. Họa sĩ Đinh Cường là một ví dụ.

Những năm gần đây người ta đọc được khá nhiều thơ Đinh Cường trên các trang mạng. Những câu thơ tự do như cảm xúc về hành trình, hay những rung động vô tình đâu đó: về một chiếc lá rơi, một áng mây trên nóc giáo đường ông đang sống…Sinh năm 1939 ở Thủ Dầu Một, tốt nghiệp trường Mỹ Thuật Huế, rồi Mỹ Thuật Sài Gòn, đi dạy trường Mỹ Thuật Huế rồi sống ở nhiều thành phố, ông trở thành họa sĩ nổi tiếng từ những năm đầu thập niên 1960. Năm 1989, ông sang Mỹ định cư ở bang Virginia và đi vẽ tranh, triển lãm gần như khắp hết các tiểu bang ở Hoa Kỳ. Người ta vẫn nhận ra trong tranh ông những nét ấn tượng mang nhiều hoài niệm về sắc màu quê hương. Và Đinh Cường hàng năm vẫn thường xuyên về Việt Nam, mở các cuộc triển lãm, thường là chung phòng btranh với những người bạn.      Cuối tháng 11-2013, sau khi mang những di vật của Trịnh Công Sơn về tặng cho “Gác Trịnh”, ông tổ chức triển lãm cùng một người bạn ở đây rồi về Đà Lạt trưng bày một phòng tranh mới, chung với 2 người bạn nhân kỷ niệm 120 năm Đà lạt.      Ngày cuối cuộc triển lãm (30-11), Đinh Cường cho biết sẽ về thăm lại Dran, nơi anh  có nhiều kỷ niệm khi Trịnh Công Sơn về dạy học ở đây. Có lẽ ông muốn ngắm lại nóc giáo đường xưa. Khung trời nhỏ thị trấn còn giữ nguyên cảnh cũ, không phải như một Đà Lạt đang xóa nhòa khi “Đồi Cù” thơ mộng bị hàng rào vây
kín làm sân golf. Đà lạt mù sương cũ Đinh Cường Có một người nội trú Couvent des Oiseaux đeo chiếc vành khuyên bạc trốn ra sân Đồi Cù từ đó ngàn cánh hạc chỉ như cánh vạc bay Có một người ở căn nhà không số có ngọn đèn cháy cả đêm có một người đứng giữa trời băng giá gọi cánh rừng mùa đông tiếng vọng về rất nhỏ phùng L. ơi phùng L. nghe như là tiếng gió gió rừng thông muôn trùng Đàlạt mù suơng cũ tình yêu ơi buồn không                        (Virginia 12.10)      Virginia nơi ông đang ở thì mỗi mùa thu về, rừng cây vàng lá. Một năm trước, khi tôi từ Little Saigon bay qua, vui sao buổi họp mặt đầu tiên tại nhà Phạm Cao Hoàng, đã có anh được một người bạn đưa đến. Lúc này, anh mới hồi phục sau lần tự lái xe đâm vào lề vì cơn choáng bất chợt. Thật bất ngờ khi nhắc về một người bạn thi sĩ đã mất một năm trước:
Nhớ xưa Nguyễn Tôn Nhan Đinh Cường
Xưa, lâu rồi Nguyễn Tôn Nhan Cà phê Huy Tưởng hiên đình Lê Chân (1) Sáng ngồi ghế thấp dựa lưng Nói huyên thuyên chuyện thơ Đường bạn ưa Xưa, với chòm  râu lưa thưa Áo nâu hàn sĩ như đùa cuộc chơi Thơ ba câu, tiếng bạn cuời Vung tay thảo chữ nho đười ươi bay Xưa, lâu rồi, sao chiều nay Năm cùng tháng tận ai bày tử sinh Thắp cây nhang thấy tượng hình Sáo ai thổi, ôi buồn tênh cuối trời …                                 (Virginia 1.2.2011)      Trong bài thơ lục bát trên, người ta không khỏi ngạc nhiên khi thấy một họa sĩ thuộc trường phái ấn tượng lại gieo được những vần tự nhiên đầy xúc cảm. Và khi tôi kết thúc chuyến đi để về lại Việt Nam, ông vẫn không quên gửi món quà nhỏ  nhờ  tôi cầm về cho một người bạn đang sống tách biệt giữa rừng thông tự trồng trên Bảo Lộc. Vĩnh Viễn Anh vẫn trở về đêm khuya thắp hàng bạch lạp Tách nước trà nguội như căn phòng có nhiều vết loang Anh đồ lên thành khuôn mặt em hai mắt to đen Là Nh… với chiếc trâm cài lên tóc Con đường buổi chiều là tấm thảm Anh đưa em về với tiếng hát của Trang Sương mù vữa trên dãy núi xa còn lại một tí mặt trời Sáng dịu như màu áo dài xanh non em phơi rồi để quên Là Nh… với dáng vai gầy bắt được Làm sao anh nói ra lời lẽ giản dị như ca dao và tình yêu Hồn nhiên như rừng núi, hồn nhiên như hơi thở em Anh lắng nghe bằng tiếng tim Là Nh… với đêm dài mộ huyệt Cho anh gọi em một lần rất nhỏ như phi lao Như tiếng sao vỡ nửa khuya Em ngửa mặt cười nghe lệ rơi Là Nh… với bản Serenata buổi chiều buồn hơn bao giờ Là Nh… với niềm sầu đau vĩnh viễn                                 (Tạp chí Mai, Sài Gòn 1964)      Ít người biết rằng khi đã trở thành họa sĩ nổi tiếng, anh còn viết cả những bài luận bình về thơ, như bài viết về thi sĩ Bích Khê. Về sau sách về Thơ Bích Khê trong nước lấy in lại nguyên văn.   Ở Mỹ, Đinh Cường là một trong số ít họa sĩ sống hoàn toàn bằng sáng tác tranh. Nhưng nếu như được đọc thơ ông, người ta sẽ hiểu thêm vì sao những bức tranh ấn tượng của ông lại tạo nên nhiều ấn tượng. Trước tiên là từ những hoài niệm.                                                                                                                                                                Võ Chân Cửu