Đó là bản luận văn thạc sĩ văn học mang đề tài Vị trí của kẻ bên lề: Thực hành thơ của nhóm Mở Miệng từ góc nhìn văn hóa.
Tác giả luận văn là Đỗ Thị Thoan, còn được biết đến trong văn giới với
bút danh Nhã Thuyên. Người nghiên cứu này còn trẻ (sinh 1986), đề tài
lại về một hiện tượng của văn học đương đại rất mới mẻ nhưng đã được bộ
môn Lý luận văn học của khoa Ngữ văn, ĐH Sư phạm Hà Nội chấp nhận cho
làm. Luận văn đã hoàn thành, đã được hội đồng chấm cho điểm 10 cách đây
ba năm. Bây giờ một làn sóng phê phán bản luận văn đang được dấy lên
bằng những bài viết chỉ trích người làm, người hướng dẫn, người chấm và
cả cơ quan chủ quản trong việc này. Giọng điệu các bài viết rất gay gắt,
phẫn nộ, đòi xử lý trách nhiệm của tất cả những ai có dính líu đến bản
luận văn. Và thông tin nghe được cho biết Nhã Thuyên đã bị chấm dứt hợp
đồng giảng dạy ở khoa Văn ĐH Sư phạm Hà Nội, giáo viên hướng dẫn cô cũng
bị thôi chức trưởng bộ môn và bản luận văn sẽ bị đưa ra phanh phui, mổ
xẻ.
Để sang một bên nội dung các bài viết phê phán bản luận văn của Nhã
Thuyên đúng sai thế nào, ta hãy xét sự việc dưới góc nhìn pháp luật.
Khoa Ngữ văn, ĐH Sư phạm Hà Nội là một cơ sở đào tạo sau ĐH có pháp quy.
Các học viên cao học, nghiên cứu sinh muốn được đào tạo tại đây đã phải
trải qua các kỳ thi tuyển. Đề tài của họ đã được thẩm định. Người hướng
dẫn được phân công và hội đồng chấm luận văn được thành lập đều phải
theo đúng quy trình của Bộ GD&ĐT ban hành và phải được cấp trên
quyết định. Cuộc chấm luận văn được tiến hành theo đúng các thủ tục quy
định. Biên bản cuộc chấm cũng như các phát biểu của thành viên hội đồng,
các điểm số đều được lưu lại hồ sơ khoa học của khoa. Nghĩa là quá
trình làm luận văn và chấm luận văn, bậc thạc sĩ cũng như bậc tiến sĩ
đều được tiến hành và giám sát bằng một quy trình đã được chuẩn hóa về
pháp quy của cơ quan quản lý nhà nước về lĩnh vực giáo dục và đào tạo.
Do đó, khi có yêu cầu xét lại bản luận văn thì đòi hỏi đầu tiên là phải
tuân thủ đúng quy trình đã có. Bộ hoặc trường, hoặc khoa phải có quyết
định thành lập một hội đồng chấm lại luận văn, hoặc giả là hội đồng phúc
tra luận văn. Hai hội đồng cũ và mới phải được đối thoại, tranh luận
với nhau trên cơ sở khoa học. Kết luận của hội đồng cũ và mới phải được
coi trọng ngang nhau trên bàn của cấp ra quyết định cuối cùng. Bản thân
người làm luận văn là chủ thể chính của văn bản bị đưa ra mổ xẻ, phê
phán, phải được quyền có tiếng nói trình bày, bảo vệ và phản biện công
trình khoa học dưới dạng luận văn của mình. Các ý kiến trên dư luận chỉ
là thông tin bên ngoài, không thể coi là chứng cứ khoa học, càng không
thể coi là áp lực số đông làm ảnh hưởng, thậm chí xuyên tạc bản chất
khoa học của vấn đề. Trong khoa học, tiếng nói của nhà khoa học phải
được coi trọng và đề cao. Hiện tại, việc “xử lý” Nhã Thuyên và giáo viên
hướng dẫn cô là đã sai quy trình pháp luật, quy trình khoa học. Hội
đồng thẩm định lại luận văn chưa có, cuộc họp xét lại luận văn chưa diễn
ra, bản luận văn chưa được xem xét lại, người làm và người chấm luận
văn chưa được tranh luận lại, thế thì lý do nào để cắt hợp đồng giảng
dạy của Nhã Thuyên và cắt chức của người hướng dẫn khoa học bản luận văn
đó?
Không ai có tội trước khi bị tòa kết tội. Nguyên lý cơ bản đó áp dụng trong trường hợp này là: bản luận văn Vị trí của kẻ bên lề: thực hành thơ của nhóm Mở Miệng từ góc nhìn văn hóa và
tác giả của nó, người hướng dẫn làm nó và hội đồng chấm nó chưa thể bị
quy kết tội phạm gì khi chưa có một đánh giá khách quan, khoa học từ một
hội đồng thẩm định bao gồm các chuyên gia của ngành. Bởi vì đây là một
đề tài khoa học, một luận văn khoa học nên chỉ chịu sự giám định về mặt
khoa học. Nhất là khoa học văn học đòi hỏi rất lớn sự tinh tường và tử
tế.
PHẠM XUÂN NGUYÊN
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét