Thứ Sáu, 26 tháng 6, 2009

TRANG VĂN NGÀY CŨ KỲ 27 - NHÀ THƠ TRẦN VÀNG SAO

nhà thơ
trần vàng sao
kẻ bất phùng thời

Nhà thơ Trần Vàng Sao tên thật Nguyễn Đính,sinh năm Tân Tỵ 1941,quê quán làng Đông Xuyên,huyện Quảng Điền,Thừa Thiên-Huế,sinh sống từ thuở ấu thời đến nay tại phường Vỹ Dạ,thành phố Huế.Năm 1962,ông đậu tú tài ở Huế và dạy học ở Truồi.Thời gian này ông bắt đầu tham gia phong trào chống Mỹ ở thành phố Huế.Tháng 6 năm 1965 ông thoát ly lên rừng chiến đấu.Năm 1970 ông bị thương,được đưa ra miền Bắc chữa bệnh an dưỡng.Theo lời kể lại của nhà thơ Thái Ngọc San thoát ly ra Bắc và đã gặp nhà thơ Trần Vàng Sao ,đây là quảng thời gian gian khó nhất của Đính,bị đày ải cả tinh thần lẫn thể chất,hơn cả sự đày ải các văn nghệ sĩ của vụ Nhân văn giai phẩm.Tháng 5 năm 1975,ông trở về Huế được phân công làm liên lạc (đưa thư)rồi cán bộ VHTT xã và nghỉ hưu năm 1984. Vào thời điểm này,bài thơ" Người đàn ông bốn mươi ba tuổi nói về mình "của Trần Vàng Sao được đăng trên số báo kỷ niệm 5 năm báo Sông Hương ra đời.Bài thơ lập tức gặp phản ứng dữ dội của một số chức sắc địa phương,nhà thơ Thái Ngọc San người chịu trách nhiệm đăng bài thơ phải rời khỏi tờ báo,nhà thơ Trần Vàng Sao tiếp tục cuộc sống khó khăn của riêng mình.
Thơ Trần Vàng Sao mang hơi thở ngồn ngộn ,nóng hổi của cuôc sống,gần gủi với nhân dân nhất là giới cùng đinh,thấp cổ bé miệng,sống tận đáy xã hội,(những người được nhân danh trong cuộc đấu tranh giai cấp ),với văn phong trong sáng giản dị mà vô cùng sâu sắc,sử dụng ngôn từ bình dân nhưng bác học,thơ ông đã vẽ nên một bức tranh sống động của một dân tộc lầm than ngập chìm trong chiến tranh,nghèo đói và lạc hậu với một mơ ước muôn đời là hoà bình và no ấm.
Người ta có nghĩ khác về ông,cho thơ ông là có vấn đề, bị rình rập , nhưng ông vẫn tự tại,tự tại sống,tự tại làm thơ,tự tại ...chưởi và bạn bè muôn nơi vẫn đến với ông.Bởi vì ông là nhà thơ biết yêu nước mình,thật sự yêu nước mình...

THỔI CHAI

người thổi chai thổi cái chai qua lỗ trống
người thổi chai thổi từ cái không ra cái có
người thổi chai thổi cái không để đựng cái có
người thổi chai không thổi được chất chai chỉ thổi được hình chai
người thổi chai thổi mình vào cái chai



ĐỒNG CHÍ


mi đã chết thật rồi
như Nguyễn Thiết Lê Minh Trường Phạm Bá Thuận Chế Công Việt Trần Văn Nam Nguyễn Thị Nga
ở Trường Hà ở Xước Dũ độn Mang Chang khe Điên Mỹ Thủy
bây giờ là tháng sáu
tau vừa qua sông Hai nhánh
u ti ti bắn rốc két ngang đầu
tau muốn nằm trong bụi lách cháy khô này ngó mặt lên trời một lúc
buổi trưa đất khét mùi thuốc súng và chất độc hóa học
cuối cùng mi đã đập nát khẩu AK
còn lại băng đạn không đầy cả máu gối dưới đầu
mi về Đông Xuyên trước tết
và thoát chết trong một trần càn
hầm ngập hết nước
mi ăn gạo sống chạy nổi ngoài cồn mả ba ngày ba đêm
mi gởi cho tau mấy viên thuốc dạ dày
và một xấp Phong Lai
bây giờ mi chết thật rồi sao

sang bên kia khe Đầy hai đứa ăn một vắt cơm bằng nắm tay với nước lá bạch đàn hòa muối
sống
rồi qua Hải Cát cùi gạo
đường đi có nhiều dấu giày và lon đồ hộp mới
tau bước theo chân mi
lên đỉnh Ba dốc mi chỉ cho tau thấy Huế và cầu Trường Tiền
mi cười tiếng thật to
mi chết thật rồi sao

ở Phú Vang lên bị phục kích
mi ném hai quả lựu đạn bắn một loạt K43 cõng thằng Thành bị thương vượt qua đường quốc lộ
đến khe Cát mi nằm sốt hai ngày
rồi ra ấp Năm vào lại thành phố
bây giờ mi chết thật rồi sao

những đêm tháng chạp B52 đánh dốc Trì
năm sáu đứa tau chụm đầu bên đống lửa làm báo viết tin
mi còn dưới vùng sâu
bốn ngày ba đêm không lên khỏi hầm
mi cứ sống như thường
gặp anh em
mặt đen
cười ha ha
bây giờ mi chết thật rồi sao

những ngày đó lạt muối ở Chà Tang hay Con En
mười mấy đứa ăn một lon gạo nấu với môn vót và đọt mây
mi ở miền tây về với nửa cùi sắn khô
nửa đêm thức nhau dậy mỗi đứa bốc một nắm nằm nhai nghe bom nổ nói chuyện đời
có đứa con gái bán hành ngò sáng nào gặp mi đi học cũng cười rất vui
bây giờ mi chết thật rồi sao

mi không lên lại núi nữa như những lần trước
mi nằm ở vùng giáp ranh
trận đánh bắt đầu lúc nửa đêm
mi ở lại trận đầu giặc rút
ba bốn năm cái mũ sắt lên xuống trước mặt
mi bắn hết viên đạn cuối cùng
trời sắp sáng
mi nằm ngửa úp hai bàn tay lên cỏ
mở mắt nhìn trời

mi đã chết thật rồi sao
tháng 12 – 1985


LỤC BÁT
bây giờ tôi đủ tuổi tôi
nam mô di phật một đời như không
ra đường tôi đứng trời trồng
ốm o xo bại tưởng chừng đứa điên
tháng 9 – 1987

nửa đêm nghe đọc tây du
bỗng dưng tôi muốn bay vù lên mây
ngó ra không thấy cỏ cây
trong nhà ma quỷ đứng đầy quanh tôi

thưa em thi sĩ là tôi
bốn mươi bảy tuổi một đời người ta
tôi cười tôi khóc tôi la
đội tay tôi đứng ngã ba một mình
mắc chi mà cứ làm thinh
để mai sau chết thành tinh cũng đành
20.7.1987
cuối năm tôi kiểm thân tôi
thì tôi cũng vẫn là tôi thế này
không nhớ tháng không nhớ ngày
nửa đêm thức dậy chống tay ngó trời
bây giờ cho tới cuối đời
thì tôi cũng cứ như tôi thế này
31.12.1986
em ngồi xõa tóc như ma
tôi đi trong gió nửa khuya qua đò
thôi em thuở ấy tình cờ
lạnh tanh trời đất bến bờ vắng không
bây giờ mưa chưa qua sông
sang bên tôi lại về không một mình
1.7.1987

NGƯỜI ĐÀN ÔNG
BỐN MƯƠI BA TUỔI NÓI VỀ MÌNH


tôi tuổi tỵ
năm nay bốn mươi ba tuổi
thường không có một đồng trong túi
buổi sáng buổi chiều
thứ hai thứ ba thứ bảy chủ nhật
trong nhà ngoài sân với hai đứa con
cây cà cây ớt
con chó con mèo
cái đầu gãy cái tay gãy của con búp bê
cọng cỏ ngọn lá vú sữa khô
thúng mủng chai chén sách vở quần áo mũ nón cuốc rựa trên ghế dưới bàn
hai ba ngày một tuần một tháng có khi không đi đâu hết
một hai ba giờ sáng thức dậy ngồi vác mặt ngó trời nghe chó sủa
miếng nước trà mốc nguội có mùi bông lài rát cổ
cũng không có chi phiền
vấn một điếu thuốc hút
hai ba lần tắt đỏrồi nửa chừng rách giấy
bạn bè gặp nhau
cho uống một ly cà phê
một lần
qua hai lần phải tránh
không phải ai cũng nghĩ như mình
nhiều đứa vui gặp nhau cho năm ba đồng một chục
đưa tay cầm lấy
miệng nói không được

2.tôi thấy tôi như người tù được thả rông
lang thang giữa đường giữa phố
nhìn hết mọi người
xem mình lâu ngày mặt mũi có khác người không
tôi đi lui
tôi đi tới
phố phường đông chật
tiếng cười tiếng la tiếng nói tiếng xe cộ
chẳng có ai quen thử nói chào tôi một tiếng
tôi đưa hai tay lên đầu vuốt tóc
lấy chân hất một hòn đá
cúi xuống nhìn mấy bao thuốc không bên lề đường
rồi đi về
qua cầu dép sút một quai
tôi không muốn nhớ gì hết

3.tôi ngồi trên hòn đá trước nhà
buổi chiều không có một con chim đậu trên cây
đám trẻ con chia phe bắn nhau cười la ngoài sân
đứa sống đứa chết cãi nhau ăn gian chưởi thề
những người đi bán về nói chuyện tiếng to
hai đứa nhỏ nhà bên cạnh cầm đèn che miếng lá chuối qua xin lửa hỏi tôi chưa nấu cơm tôi cười lắc đầu muốn đi ngủ
trong gió có mùi rơm cháy
tôi không biết làm gì hết
tôi bỏ hai chân ra khỏi dép cho mát
đám trẻ con bỏ chơi chạy theo phá đàn trâu bò đi qua
tôi bước vào nhà mở rộng hai cánh cửa lớn thắp một cây đèn để lên bàn thờ
hai đứa con ra ngoài đường chờ mẹ chưa về
rời còn lâu mới tối
tôi đi gánh một đôi nước uống


4.tôi sống yên ổn với những việc làm hàng ngày ở nhà của mình
không định được ngày mai
có một đồng để mua cho con nửa cái bánh tráng hay hai cái kẹo gừng
có hai đồng cất dưới chân đèn trên bàn thờ lỡ khi hết dầu thắp tới bữa thiếu ruốc hết bột ngọt
mả cha cuộc đời quá vô hậu
cơm không có mà ăn
ngó lui ngó tới không biết thù ai
những thằng có thịt ăn thì chẳng bao giờ ỉa vất


5.lâu ngày tôi thấy quen đi
như quen thân thể của mình
tiếng ho gà nửa đêm của những đứa bé chưa đầy hai tuổi buổi chiều không có cơm ăn
những con ruồi ăn nước mũi khô trên má những đứa đau quan sát
những con chuột chết lòi ruột ở bến xe đò
những tiếng cha mẹ vợ chồng anh em con cái chưởi bới la hét trong bữa ăn
người điên ở trần đứng làm thinh giữa trời mưa ngoài chợ
những ngày hết gạo hết tiền hết củi muối sống không còn một hột của tôi
những trách canh rau khoai tháng năm không có bột ngọt
hai mắt tôi mở to
đầu tôi cúi thấp
miệng tôi há ra
những lá khoai nhám và rít mắc vài hột cơm dồn cứng chật cuống họng
nói thật lúc này tôi muốn được say rượu
họa may thấy một đồng thành ba bốn đồng


6.nhiều khi tôi quá chán
chân tay rã rời
đầu óc đau nhức
không muốn làm gì hết
mấy đứa nhỏ chơi buôn bán bỏ đi đâu không biết để đất đá lá cây đầy nhà
tôi dựa cửa ngồi yên một chỗ
dụi mắt nghĩ hết chuyện này tới chuyện khác
nói chi tới những đứa đã chết trên rừng giữa phố
bạn bè có đứa giàu có đứa nghèo
đứa ngụy đứa cách mạng
đứa tiền của ăn tiêu mấy không hết
đứa không có được một cái áo lành
đứa đi kinh tế mới ba bốn bảy tám năm trở về xách một cái bị lác
mặt cắt không có hột máu
đứa đạp xe thồ ngồi vắt chân ăn củ sắn chờ khách ở bến xe
đứa vô tích sự ở nhà không có việc chi làm
có đứa râu tóc dài che kín mặt
có đứa tàn không nhớ mình tên chi
có đứa chịu không nổi dắt vợ con vào nam ăn chợ ngủ đường
mỗi lần gặp nhau mở to mắt cười hút một điếu thuốc lắc đầu
hết chuyện nói

hai đứa con đi chơi về cười nói
đứa nhỏ bắt tôi đánh trống cho nó làm ông địa múa thiên cẩu
cái trống lon mặt ni lông và hai chiếc đũa tre
tôi đánh
múa đi các con
này đây cái nón gãy vành làm đầu thiên cẩu
và sợi dây chuối treo ngọn lá làm tiền
múa đi các con
cái bụng ông địa to tròn giơ lỗ rún gài nút áo không được
ông địa chống tay vỗ bụng ngửa mặt lên trời cười ha ha
tôi vỗ tay hoan hô
và không biết mình có nhớ ra được cái mặt ông địa không

tháng chín 1984

VĂN BIA
người này chết cha
tên là Nguyễn Văn Hẹ
tám tuổi
ăn sắn say chết
chết ba ngày mẹ mới biết
hàng xóm phụng lập

Trần Văn Hạ
bốn mươi tuổi
bốn đứa con
cuốc đất trên núi
lựu đạn nổ
chết
vợ con không lên kịp để đưa đám

người nằm
ở đây là đàn ông không biết
tên tuổi quê quán
lúc chết mặc áo lính ngụy
quần đàn bà màu nâu
nằm sấp cách đường xe lửa năm mét
mặt bị đánh giập không có mắt mũi tay chân

người chết ở đây
hai mươi sáu tuổi
bị bắn
đạn xuyên qua đầu
họ và tên: Phan Văn Tế
lý do: ăn cắp bỏ chạy
kêu không đứng lại

Nguyễn Hăn
ba mươi chín tuổi
tự đâm cổ bằng cái chai nước cam đập bể
có người nói bị điên
trước khi chết có nói
thời buổi này
cứt cũng không có mà ăn

Nguyễn Thị Lùn
34 tuổi
Lê Văn E 13 tuổi
Lê Thị Muốn 10 tuổi
Lê Văn Thuộc 6 tuổi
Lê Thị Lý 2 tuổi
uống thuốc tự tử ở trong bếp
bên cạnh có mấy củ khoai cả hà còn nóng để trong cái rá không có vành
trong giấy để lại có viết
cực quá sống không nổi
mẹ con tôi phải chết

Trần Thị Lan
hai tuổi rưỡi
đau không có thuốc chết

Nguyễn Văn Lớn
bốn mươi lăm tuổi
đói lâu ngày ăn quá nhiều
chết
không có bà con thân thích


Nguyễn Văn Thụ
hai mươi sáu tuổi
chết ở trần trên đống rác
giữa chợ

Nguyễn Hữu Thực
năm mươi tuổi
chết ngay giữa bàn tiệc
không kịp đưa vào bệnh viện
có trên một ngàn người đưa đám

Phan Ngọc Thế
chết trong trận dịch tả năm 19…
sống được bốn mươi hai tuổi

ở đây chôn bốn em nhỏ
khoảng từ sáu đến chín tuổi
sốt xuất huyết
nằm chết ngoài chợ

Phạm Huỳnh Thưởng
chết năm năm mươi sáu tuổi
đứt mạch máu
lúc đang đọc diễn văn
gần đến đoạn cuối
tháng 11 năm 1982

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét